I - GENEL ESASLAR:
01.06.2005 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 5358 Sayılı, “İcra İflas Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile, 2004 sayılı İcra İflas Kanununun cezayı içeren bir çok hükmü değişmiştir.
5358 Sayılı Kanunun 18. maddesiyle değişik 2004 sayılı İ.İ.K.’nun 346/son maddesine göre “Bu bapta yer alan davalara icra mahkemesince bakılır” hükmü getirilmiştir.
Yapılan değişik ile İcra Mahkemelerince, 4 çeşit ceza verilebilir.
1-) Hapis ve Adli Para Cezaları : İcra İflas Kanunun 5358 sayılı kanunlu değişik 331. maddesine göre, “Alacaklısını zarara uğratmak maksadıyla mevcudunu azaltmak” suçundan verilen, 6 aydan 3 yıla kadar hapis ve bin güne kadar adli para cezası,
Ayrıca İ.İ.K.’nun 332, 333, 333/a, 334, 336, 337/a, 338, 345/a, 345/b maddeleri gereğince verilen hapis cezaları.
2-) Disiplin Hapsi Cezaları :
İcra İflas Kanunun değişik 337. maddesi gereği “Yükümlülüklerin yerine getirilmemesi” (Mal beyanında bulunmamak) suçundan verilen 10 gün disiplin hapsi cezası,
Ayrıca İ.İ.K’nun 162, 209, 216, 339. md. Hükümlerine muhalefet halinde verilen disiplin hapsi cezaları,
3-) Tazyik Hapsi Cezaları :
İcra İflas Kanununun değişik 340. maddesinde belirtilen Taahhüdü İhlal suçundan 3 aya kadar Tazyik Hapsi cezası,
İ.İ.K.’nun 341. maddesinde Çocuk Teslimi hakkındaki ilamın veya ara kararının gereğini yerine getirmeyen ve engelleyen kişi hakkında verilen 6 aya kadar Tazyik Hapsi cezası,
İ.İ.K.’nun 343. maddesi gereği işin yapılmasına veya yapılmamasına muhalefetten verilen 3 aya kadar Tazyik Hapsi,
İ.İ.K.’nun 344. maddesi gereği Nafaka Borcunu yerine getirmemekten verilen 3 aya kadar Tazyik Hapsi cezaları.
4-) Hapsen Tazyik Kararı :
6183 Sayılı Amme Alacakları Kanununun 59. maddesi gereği usulüne uygun mal bildiriminde bulunması istenenler, 60. madde gereği “Kendisine ödeme emri tebliğ edilen borçlu tebliğden itibaren 7 gün içinde mal bildiriminde bulunmaz ise tahsil dairesinin yazılı talebi üzerine, İcra Hakimliğince “Mal bildiriminde bulununcaya kadar 3 ayı geçmemek üzere Hapsen Tazyik” kararı verilir.
II. İCRA MAHKEMELERİNCE VERİLEN CEZALARIN İNFAZI : 1-)Hapis ve Adli Para Cezalarının İnfazı:
Hapis ve Adli para cezalarının infazı, diğer hapis ve adli para cezalarında olduğu gibi, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Kanununa göre infaz edilecektir.
1- Hapis cezaları infaz edilirken, 5275 S.K.’nun 19. maddesi gereği hükümlünün ilamdaki adresine Çağrı Kağıdı çıkarılacaktır. Tebliğden itibaren 10 gün içinde İnfaz C.Savcılığına hükümlünün gelmesi istenecek, 10 gün içinde hükümlü gelmez ise, hakkında Yakalama Emri çıkarılacaktır. Hapis cezaları infaz edilirken 107/2 maddesine göre, cezaevinde hapis cezasının (2/3)’ü oranında yatırılarak, hükümlü hakkında şartla tahliye uygulanacaktır.
2- Adli para cezaları infaz edilirken, gün para cezası ise, 5275 Sayılı Kanunun 106/2 maddesi gereği hükümlünün ilamdaki adresine para cezası ödeme emri tebliğ edilir. Tebliğden itibaren 30 gün beklenir. Para cezası ödenmez ise, 5275 Sayılı Kanunun 106/3 maddesi gereği, Cumhuriyet Savcısının kararı ile ödenmeyen kısma karşılık gelen gün miktarınca hapsedilir. Bu durumda şartla tahliye uygulanmaz. Ceza bihakkın infaz edilir.
Ayrıca, İcra İflas Kanununun 331.maddesinde açıklanan “Alacaklısını zarara sokmak maksadıyla mevcudu eksiltmek” suçlarında,
a) 17.07.2003 tarihinden önce, 4949 sayılı kanunla yapılan değişikten önce, İ.İ.K. 331. maddesi gereği verilen ceza 3 aydan 3 yıla kadar hapis cezası idi.
Ayrıca zararın miktarına göre TCK’nun 522. maddesine göre artırım yapılıyordu.
b) 17.07.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4949 Sayılı Yasa ile yapılan değişiklik ile İ.İ.K.’nun 331. maddesindeki ceza, 6 aydan 3 yıla kadar hapis ve 1 milyardan 100 milyar TL’ye kadar adli para cezasına karar verilmekte idi.
c) 01.06.2005 tarihinde yürürlüğe giren 5358 sayılı İ.İ.K.’nun 331.maddesi ile, 6 aydan 3 yıla kadar hapis ve bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılması getirildi.
Yine alacaklısını zarara uğratmak maksadıyla mal varlığını azaltmak suçlarında, önceden C.Savcılığına şikayet dilekçesi verilerek ve C.Savcılığınca soruşturma yapılarak, icra ceza mahkemesine iddianame ile kamu davası açılıyordu.
Yargıtay 16. Hukuk Dairesinin 14.06.2006 tarih ve 2006/1905 esas ve 2006/4592 sayılı kararı ile “Sanığa yöneltilen alacaklısını zarara uğratmak için mal varlığını azaltmak suçlarında iddianame ile dava açılmasının gerekmediği, icra mahkemesine verilecek dilekçe ile yargılamaya başlanması gerektiği” belirtilmiştir.
2-) Disiplin Hapsi Cezalarının İnfazı:
a) 01.06.2005 tarihinden önce: İ.İ.K.’nun 337. maddesi gereği mal beyanında bulunmamak suçlarında 10 gün hafif hapis cezası verilmekte idi.
5252 Sayılı Ceza Kanununun yürürlülük ve uygulama şekli hakkındaki kanunun, 5349 Sayılı Kanunla değişik 7/1 maddesi gereğince “Kanunlarda hafif hapis ve hafif para cezası olarak öngörülen yaptırımlar idari para cezasına dönüştürülmüştür”
Bu nedenle 01.06.2005 tarihinden önce, mal beyanında bulunmamak suçundan verilen hafif hapis cezaları idari para cezasına dönüştüğünden, hafif hapis olarak infazı mümkün değildir.
Hafif hapis cezaları İdari para cezasına dönüştüğünden, İnfaz C.Savcılığınca bu tür ilamlar, Mahkemesine geri gönderilecektir.
İcra Mahkemesince, suç tarihi 01.06.2005 tarihinden önce mal beyanında bulunmamak suçundan verilen 10 gün hafif hapis cezası, 5349 S.K. ile değişik 5252 S.K.’nun 7. maddesi ve 5237 Sayılı TCK’nın 52/2 maddesi gereği, 10 gün hafif hapis cezasının karşılığı, günlüğü takdiren 20 YTL’den, 200 YTL idari para cezasına çevrilerek, 6183 Sayılı Kanun gereğince işlem yapılmak üzere mahallin en yüksek Mal Müdürlüğüne gönderilmesi gerekecektir.
Nitekim Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin 13.07.2006 tarih, 2006/3664 Esas ve 2006/6420 sayılı kararı 01.06.2005 tarihinden önce verilen hafif hapis cezalarının idari para cezasına dönüştüğünü açık olarak belirtmiştir. (Yine Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin 17,12,2006 tarih, 2006/5167 ve 2006/8921 sayılı kararı da bu yöndedir)
Yargıtay 2. Ceza Dairesinin 28.11.2006 tarih ve 2006/7110 ve 2006/19155 sayılı kararında açıklandığı üzere, idari para cezalarına ilişkin kararların infazı işleminin mahkemesince yapılması gerektiği ve idari para cezası kararının doğrudan Mahkemesince 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Hakkındaki Kanun hükümlerine göre tahsili için, mahallin en büyük Mal Memurluğunca C.Başsavcılığı aracı kılınmaksızın gönderilmesi gerektiği” belirtilmiştir.
b) 01.06.2005 tarihinden sonra: 5358 Sayılı Kanunla değişik İ.İ.K.’nun 337. maddesi gereğince yükümlülüklerin yerine getirilmemesi (Mal beyanında bulunmamak) suçundan, 10 gün disiplin hapsi cezası verilmektedir.
Disiplin Hapsi Cezalarının İnfazı:
Bu cezaların infazı hapis cezalarının infazı gibidir. Hapis cezalarında olduğu gibi 5275 Sayılı Kanunun 19. maddesi gereği hükümlünün ilam adresine Çağrı Kağıdı çıkarılır, tebliğden itibaren 10 gün içinde infaz C.Savcılığına hükümlünün gelmesi istenir. Hükümlü 10 gün içinde gelir ise cezanın infazına başlanır. Gelmez ise, hakkında hapis cezalarında olduğu gibi Yakalama Emri çıkarılır.
Disiplin hapislerinin normal hapis cezalarından en büyük farkı 5271 S.K.’nun 2/I maddesinde açıklanmıştır.
5271 Sayılı C.M.K.’nın 2/I maddesine göre, “Disiplin Hapsi, kısmi bir düzeni korumak amacıyla yaptırım altına alınmış olan fiil dolayısıyla verilen, seçenek yaptırımlara çevrilemeyen, ön ödeme uygulanamayan tekerrüre esas olmayan, şartla salıverilme hükümleri uygulanamayan, ertelenemeyen ve adli sicil kayıtlarına geçirilemeyen hapsi”, ifade eder.
İnfaz aşamasında Disiplin Hapsi cezalarının diğer Hapis cezalarından farkları:
1- Disiplin Hapsi cezaları normal ilamat defterine kayıt edilmez, ayrı bir “Disiplin ve tazyik hapsi defterine” kayıt edilir.
2- Disiplin Hapsi cezaları ertelenemez, diğer hapis cezalarında 3 yıla kadar (3 yıl dahil) hapis cezaları, 5275 sayılı kanunun 17. maddesi gereğince mazeret nedeniyle ertelenebilirken disiplin hapsi cezaları kanunen ertelenemez.
3- Disiplin Hapsi cezalarına şartla tahliye uygulanmaz, Disiplin hapsi cezaları kanunen bihakkın infaz edilir. Bu nedenle müddetname düzenlenirken bihakkın olarak düzenlenir. Mahkemesinden şartla tahliye kararı da istenmez. Bihakkın süresi tamamlanınca hükümlü cezaevinden tahliye edilir.
4- Disiplin Hapsi cezaları kendi aralarında ve diğer hapis cezaları ile ictima edilemez. Disiplin Hapsi cezaları birden fazla ise, bunlar bihakkın infaz edileceği için içtima edilmez, yine disiplin hapsi cezaları başka ceza ile de, 5358 sayılı yasa ile değişik İ.İ.K. nun 346/2. md. gereği içtima edilmez. Birden çok disiplin hapsi cezaları kesinleşme tarihi önce olan, önce infaz edilmek suretiyle sıraya dizilerek, birbirini takip eder şekilde müddetname düzenlenerek infaz edilir.
5- Disiplin hapsi cezaları, 5358 sayılı yasa ile değişik İ.İ.K. nun 337/1. md. gereği alacaklısının şikayetinden vazgeçmesi, borcun ödenmesi, borca yetecek miktarda malın haciz edilmesi durumunda düşer. Bu durumda ilgili İcra Mahkemesinden düşme kararı alınır. Bu karar üzerine kişi derhal cezaevinden tahliye edilir.
6- Disiplin hapsinin düşmesi halinde kişi derhal Cezaevinden tahliye olunur. Birden çok disiplin hapsi var ise, düşme tarihinden itibaren takip eden disiplin hapsinin infazına başlanır.
7- Disiplin Hapsi cezaları 5275 S.K.’nun 110. maddesinde belirtilen özel infaz usullerine tabi değildir. Yani disiplin hapsi cezaları, hafta sonu infaz, geceleri infaz ve konutta infaz olarak infaz edilemez.
3-) Tazyik Hapsi Cezalarının İnfazı:
5358 sayılı yasa ile değişik İ.İ.K. nun 340. maddesi gereği Taahhüdü ihlal suçundan verilen 3 aya kadar Tazyik Hapsi ve özellikle 5358 sayılı yasa ile değişik İ.İ.K. nun 344. maddesi gereği Nafaka borcunu ödememek suçundan 3 aya kadar Tazyik Hapsi cezaları da, hapis cezaları gibi infaz edilecektir.
Tazyik Hapsi cezalarının infazında da öncelikle Disiplin Hapsi cezalarında olduğu gibi ilamat defterinden ayrı “Disiplin ve Tazyik Hapsi Defterine” kayıt edilecektir.
Tazyik Hapsi cezalarında da, 5275 S.K.’nun 19. maddesi gereği hükümlünün ilamdaki adresine Çağrı Kağıdı çıkarılır, Tebliğden itibaren 10 gün içinde İnfaz C.Savcılığına hükümlünün gelmesi istenir, 10 gün içinde hükümlü gelmez ise, hakkında Yakalama Emri çıkarılacaktır.
Yukarıda disiplin hapsinde izah edilen hususlar aynen Tazyik Hapsinde de geçerlidir.
1 aya kadar verilen tazyik hapsi 30 gün, 3 aya kadar verilen tazyik hapsi 90 gün olarak infaz edilecektir. Şartla tahliye uygulanmayacak, bihakkın infaz edilecektir. Ancak 5358 sayılı yasa ile değişik İ.İ.K. nun 340. maddesi gereği, Tazyik Hapsinin infazına başlandıktan sonra borçlu borcun tamamını veya o tarihe kadar icra veznesine yatırmak zorunda olduğu meblağı öderse tahliye edilir, ödemelerini tekrar keserse hakkında tazyik hapsine yeniden karar verilir. Bir borçtan dolayı tazyik hapsinin süresi 3 ayı geçemez.
Tazyik hapsi cezalarında, 5271 C.M.K.’nın. 232/6 maddesinde belirlendiği üzere, “Verilen ...... Ceza Miktarının ........ tereddüte yer vermeyecek şekilde açıkça gösterilmesi gerekir” şeklindeki düzenleme karşısında, 3 aya kadar tazyik hapsi cezalarında, mahkumiyete esas sürenin net olarak belirlenmediği nedenle kanun yararına bozmaya gidildiği,
Yargıtay 17. Hukuk Dairesinin 14.12.2006 tarih, 2006/5261 esas ve 2006/9088 sayılı kararında belirlendiği üzere, “Disiplin ve Tazyik hapsinin hapis cezası olmadığı, 5275 Sayılı C.M.K.’nun 2/I maddesinde tanımlanan “Disiplin Hapsi” kavramı içinde kaldığı ve kısmi bir düzeni korumak amacıyla getirildiği, kişinin kendisinden beklenen yükümlülüğü yerine getirdiği taktirde de serbest kalacağı düzenlendiğine göre, belirli bir süreye kadar disiplin ve tazyik hapsine karar verilmesi, 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 232/6 maddesine aykırılık teşkil etmemektedir” denilmektedir.
Yargıtay kararında belirtildiği üzere, Disiplin hapsi ve tazyik hapsi, C.M.K 2/I maddesinde tanımlar kısmındaki disiplin hapsi kavramı içinde değerlendirilerek, “Ertelenemeyen ve şartla tahliye kararı uygulanamayan” hapsi ifade etmektedir. Disiplin hapsi ve tazyik hapsi, kısmi bir düzeni korumak amacıyla getirilmiş olup, yükümlülüğün yerine getirilmesi halinde her zaman düşme kararı verilebilerek ve kişi serbest kalabilecektir.
Buna göre İcra Mahkemesince verilen 3 aya kadar tazyik hapsi kararı, 90 gün hapis olarak bihakkın infaz edilecek, şartla tahliye uygulanmayacaktır. 90 gün üzerinden müddetname düzenlenecek, mahkemesinden şartla tahliye kararı istenmeyecektir. Tazyik Hapsinin infazına başlandıktan sonra, borçlu borcun tamamını veya o tarihe kadar icra veznesine yatırmak zorunda olduğu meblağı öderse veya alacaklı şikayetinden vazgeçerse İcra Mahkemesince verilecek düşüm kararı üzerine, hükümlü derhal tahliye edilecektir.
Disiplin Hapsi ve Tazyik Hapsi Cezalarında Ceza Zamanaşımı: 1-5358 Sayılı Yasadan önce Ceza Zamanaşımı: Suç tarihi 01.06.2005 tarihinden önce ise, 765 Sayılı TCK’nın 112/6 maddesine göre, kesinleştiği tarihinden itibaren 18 aydır.
2-5358 Sayılı Yasadan sonra Ceza Zamanaşımı: Suç tarihi 01.06.2005 tarihinden sonra ise, İ.İ.K.’nun 354. maddesini değiştiren 5358 Sayılı Yasanın 22. maddesi ile “İcra Mahkemesinin bu Bap hükümlerine göre verdiği Tazyik ve Disiplin Hapsine ilişkin karar, kesinleştiği tarihinden itibaren 2 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.”
Disiplin Cezalarında Şikayet Süresi:
5358 sayılı yasa ile değişik İ.İ.K. nun 347. maddesi gereği, “Bu Bapta yer alan fiillerden dolayı şikayet hakkı, fiilin öğrenildiği tarihten itibaren 3 ay ve her halde fiilin işlendiği tarihten itibaren 1 yıl geçmekle düşer” şeklinde belirtilmektedir.
Yargıtay 16. Hukuk Dairesinin 27.03.2007 tarih, 2007/955 esas ve 2007/962 sayılı kararında açıklandığı üzere “Şikayetin 2004 Sayılı İ.İ.K.’nun 347. maddesinde belirtilen fiilin öğrenildiği tarihten itibaren 3 ay ve her halde 1 yıl içinde yapılmadığı, bu durumda İ.İ.K.’nun 347. maddesi gereği şikayet hakkının düşürülmesine karar vermek gerekirken, 10 gün disiplin hapsi cezasına karar verilmesi isabetsizdir” denilmektedir.
4-) Hapsen Tazyik Kararlarının İnfazı:
Hapsen tazyik kararları, 6183 Sayılı Kanunun 60. maddesi gereği “Mal beyanında bulununcaya kadar 3 ay hapsen tazyikine” dair verilen kararlardır. Bu kararlar temyizi kabil kararlar değildir. Kesinleşme şerhi verilmez, karar verilmekle infazı için İnfaz C.Savcılığına gönderilir. Hapsen Tazyik defterine kayıt edilir.
İnfaz C.Savcılığınca şahsın bulunduğu adrese göre, Emniyet sınırları içinde ise Asayiş Şube Müdürlüğüne, köy sınırları içinde ise Jandarma Bölük Komutanlığına hapsen tazyik kararı gönderilir.
Emniyet ve Jandarma kişiyi çağırarak, Mal Müdürlüğüne (Vergi Dairesine) götürür ve mal beyanında bulunması sağlanır. Kişi vergi dairesinde mal beyanında bulununca bu konuda vergi dairesinden yazı alınır. Emniyet tarafından bu yazı eklenerek ilam İnfaz C.Savcılığına geri gönderilir. C.Savcılığı hapsen tazyik ilamat kaydını kapatarak ilgili kuruma (Hapsen tazyiki İcra Mahkemesinden talep etmiş, Vergi Dairesine veya Belediye Başkanlığı’na) gönderir.
Kişi borcunu ödemez ve mal beyanında bulunmaz ise, mal beyanında bulununcaya kadar 3 ayı geçmemek üzere hapse alınır. Kişi mal beyanında C.Savcılığında da bulunabilir. Bu beyanla birlikte ilamat kaydı kapatılarak, ilam ilgili kuruma gönderilir.
Hapsen Tazyik kararlarında şartla tahliye hükümleri uygulanmaz, bihakkın infaz edilir, kişi mal beyanında bulunduğu taktirde hükümlü hemen serbest bırakılır. Burada önemli olan 6183 S.K.’nun 59. maddesine göre mal beyanında bulunulmasıdır. Borcunu ne surette ödeyebileceğini yazı ile veya sözle tahsil dairesine bildirmesidir.
Hapsen Tazyik kararlarının zamanaşımı, Disiplin hapsi ve Tazyik hapsinden farklıdır. Disiplin hapsi ve Tazyik hapislerinde 5358 Sayılı Yasanın 22. maddesi ile “İcra Ceza Mahkemesinin bu bap hükümlerine göre verdiği tazyik veya disiplin hapsine ilişkin karar, kesinleştiği tarihten itibaren 2 yıl geçtikten sonra yerine getirilmez” denilmektedir. Oysa Hapsen tazyik kararlarında kesinleşme olmadığından ve İ.İ.K.’na göre değil 6183 S.K.’nun 60. maddesine göre ceza verildiğinden, zamanaşımı da 6183 S.K.’nun 102. maddesine göre, “Amme alacağı, vadesinin rastladığı takvimi yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar” denilmektedir. Buna göre 6183 Sayılı kanuna göre verilen hapsen tazyik kararlarında Zamanaşımı süresi 5 yıldır.
Sonuç olarak, İcra Mahkemelerince verilen Disiplin Hapsi, Tazyik Hapsi, Hapsen Tazyik kararlarının infazları farklı usullere tabi olduğu nedenle, yeni yasal düzenlenemeye gidilerek bu cezalar diğer hapis ve adli para cezalarının infazında olduğu gibi, ortak bir infaz rejimine tabi tutulması, infaz sistemimiz açısından daha uygun olacaktır
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder